ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

Followers

Saturday, March 14, 2015

Η καρδερίνα

Ντόνα Ταρττ
Η καρδερίνα (The goldfinch)
Λιβάνης, 2014
 989 πυκνογραμμένες σελίδες ! Μεγάλο αλλά ΩΡΑΙΟ! Με κούρασε μεν, γιατί είναι και τα γράμματα του μικρά, όμως μου άρεσε πάρα πολύ! Ίσως θα μπορούσε η όλη ιστορία να ήταν πιο περιορισμένη σε έκταση, όμως.....δεν θα ήταν ΑΥΤΟ το βιβλίο. Νομίζω πως η συγγραφέας, όπως κι ο κάθε καλλιτέχνης, ενήργησε (= έγραψε)  όπως πίστευε - όπως ένιωθε.
Περισσότερο αναλυτικές και εξαίρετες αναρτήσεις, σχετικά με την υπόθεση του βιβλίου, μπορεί κανείς να βρει σε άλλα blogs (όπως π.χ, στο anagnostria.blogspot.com). Θα αναφερθώ γενικά σε κάποια χαρακτηριστικά του βιβλίου και θα παραθέσω μερικά αποσπάσματα, ως ένδειξη του τρόπου γραφής της συγγραφέως.  Σχεδόν στο σύνολο του, το βιβλίο μάλλον κυριαρχείται από απαισιοδοξία για τη ματαιότητα του κόσμου, της ζωής ..., στο τέλος όμως αφήνει και μήνυμα αισιοδοξίας....
         Δεξιοτεχνικά πτυχές της σύγχρονης Αμερικής μας παρουσιάζονται και  ζούμε τις καταστάσεις σαν να βρισκόμαστε εκεί (αυτό πιστεύω είναι χαρακτηριστικό των καλών συγγραφέων). Η Νέας Υόρκη και το Λας Βέγκας, εκεί όπου περιγράφεται η ζωή των πρωταγωνιστών του έργου, αναπαρίστανται σαν σε πολύ καλό κινηματογραφικό έργο :   δρόμοι,  κάτοικοι, συμπεριφορές, φιλίες,   αποξένωση και λεπτομερής αναφορά στη χρήση ψευδαισιογόνων ουσιών (ή ναρκωτικών, όπως κακώς, νομίζω, επικράτησε να τα κατονομάζουμε), η εξάρτηση και τα αποτελέσματα της. Επίσης πολλές αναφορές σε έργα τέχνης, σε λογοτεχνία, σε μουσικές και το τί παιχνίδια (πολύ επικίνδυνα πολλές φορές ) παίζονται γύρω από σημαντικούς πίνακες ζωγραφικής (κλοπές και παράνομη  εμπορία τους).
        Ο Θίο Ντέκερ, είναι ο πρωταγωνιστής ήρωας της συγγραφέως και ο Μπόρις, ο "κολλητός" του είναι ο δευτεραγωνιστής. Ο Θίο Ντέκερ στα 13 του χάνει τη μητέρα του, η οποία σκοτώνεται σε μια έκρηξη τρομοκρατικής προέλευσης, στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης όπου πήγαν (έκτακτα, λόγω νεροποντής, κι αυτό έχει σημασία στο πώς ένιωθε ο γιος σ΄όλη του τη ζωή) για να δουν μια έκθεση Ολλανδών ζωγράφων. Την ώραν της έκρηξης ο Θίο (ενώ η μητέρα τον άφησε για να πάει να ξαναδεί  ένα άλλο πίνακα) βρισκόταν στην ίδια αίθουσα που ήταν και ο αγαπημένος πίνακας της μητέρας του, η "Καρδερίνα", έργο του Ολλανδού,  ζωγράφου Φαπρίτσιους, ο οποίος (κατά σύμπτωση) είχε σκοτωθεί το 1654 σε μια έκρηξη εργοστασίου πυρίτιδας. Σ εκείνη την έκρηξη  καταστράφηκαν και όλα τα έργα του, εκτός από τον μικρό αυτό πίνακα, την "Καρδερίνα". "Ήταν μικρός, ο πιο μικρός στην έκθεση, και ίσως ο πιο απλός: ένα κίτρινο πουλάκι σε ένα γυμνό, άχρωμο φόντο, με μια αλυσίδα να το κρατάει δεμένο στην κούρνια του από το σαν κλαράκι αδύνατο ποδαράκι". Εκεί, ενώ κοιτούσε τον πίνακα, αλλά και ένα κοκκινομάλλικο κορίτσι, που το ερωτεύθηκε κεραυνοβόλα (και που από τότε ποτέ μετά δεν έφυγε από τη σκέψη του), γίνεται η έκρηξη που είχε το αποτέλεσμα να καταστραφούν  μερικές αίθουσες αλλά και να σκοτωθούν αρκετοί άνθρωποι, ανάμεσα στους οποίους και η μητέρα του. Ο Θίο επιζεί, κι εκεί, σοκαρισμένος, ανάμεσα σε συντρίμια και (προφανώς) νεκρούς θαμμένους από κάτω, βοηθεί έναν ηλικιωμένο (το συνοδό του κοριτσιού) ο οποίος πριν πεθάνει του δίνει το δακτυλίδι του ("ένα βαρύ χρυσό κόσμημα με λαξευμένη πέτρα").  Αυτό το δακτυλίδι τον οδήγησε μετά από λίγο καιρό κάπου, που έπαιξε βασικό ρόλο στη ζωή του.  Ο πίνακας όμως της ΚΑΡΔΕΡΙΝΑΣ τον οποίο ο Θίο είχε βάλει στη νάιλον τσάντα για τα ψώνια, επειδή νόμισε πως η θέα του τρόμαζε τον ηλικιωμένο κύριο, γίνεται η αφορμή και η αιτία για πολλές περιπέτειες που εξιστορούνται στο εξαιρετικό αυτό βιβλίο. Διότι ο Θίο πήρε το πίνακα μαζί του φεύγοντας ! Οι συχνές ανατροπές και μη αναμενόμενες εξελίξεις, κάνουν τον αναγνώστη να θέλει συνεχώς  να πάει παρακάτω και παρακάτω, δεν μπορεί να αφήσει το βιβλίο .... Είναι μια μεγάλη περιπέτεια, με πολλά άλλα πρόσωπα, που αν αναφερθούν όλα, κι ο ρόλος τους, .....θα γραφεί βιβλίο!

¨.....Μικρό τραπέζι. Το γόνατο μου να αγγίζει το δικό της - το αισθανόταν κι εκείνη άραγε;   Την ηλέκτριζε όσο εμένα;  Το αντιφέγγισμα της φλόγας του κεριού στο πρόσωπο της, η σχεδόν μεταλλική αντανάκλαση στα μαλλιά της, μαλλιά τόσο λαμπερά, ώστε έμοιαζαν πυρακτωμένα.....¨ 
"....Και να τη τώρα εκεί μαζί μου! Να μου μιλάει για τον εαυτό της, τρυφερή και άνετη, να με ρωτάει για μένα......, για τη διάθεση μου και για το τί διάβαζα και τί άκουγα, ατέλειωτες ερωτήσεις,  ενώ ταυτόχρονα φαινόταν να αδημονεί να μοιραστεί και τη δική της ζωή μαζί μου...." (δείγμα του έρωτα του Θίο για τη Πίππα, το κορίτσι που πρωτοείδε στο μουσείο).
Στις τελευταίες σελίδες....: 
".....θα ήταν καλύτερα να μην είχα γεννηθεί ποτέ παρά να γεννηθώ μέσα σε αυτόν το βόθρο. Αυτή τη καταβόθρα με τα κρεβάτια νοσοκομείου, τα φέρετρα και τις ραγισμένες καρδιές. Καμία λύτρωση, κανένα δικαίωμα για έφεση, καμία |"δεύτερη ευκαιρία", κανένας δρόμος μπροστά εκτός από τα γηρατειά και την απώλεια, καμία διέξοδος πέρα από το θάνατο......."
" ....Ό,τι μας διδάσκει να μιλάμε στον εαυτό μας είναι σημαντικό, ό,τι μας διδάσκει να τραγουδάμε στον εαυτό μας για να αντέξουμε την απόγνωση. Αλλά ο πίνακας μας δίδαξε επίσης ότι μπορούμε να μιλάμε ο ένας στον άλλο μέσα στο χρόνο......" 
"....η ζωή, ασχέτως του τί άλλο είναι - είναι μικρή.  Ότι η μοίρα είναι σκληρή, αλλά ίσως δεν είναι τυχαία. Ότι η Φύση (βλέπε : Θάνατος) πάντα νικάει, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να σκύβουμε το κεφάλι και να σερνόμαστε ενώπιον του....."
".....είναι τιμή και δόξα και προνόμιο να αγαπάμε αυτό που δεν αγγίζει ο Θάνατος. Γιατί, αν τον πίνακα ακολούθησαν μέσα στο χρόνο η λήθη και η καταστροφή, τον ακολούθησε και η αγάπη....." ".....στην ιστορία των ανθρώπων που αγάπησαν όμορφα πράγματα και τα φρόντισαν και τα έσωσαν από τη φωτιά και τα αναζήτησαν όταν χάθηκαν και προσπάθησαν να τα διατηρήσουν και να τα διασώσουν, μεταβιβάζοντας τα κυριολεκτικά από χέρι σε χέρι, στέλλοντας το λαμπρό τραγούδι τους από τα ερείπια του χρόνου στην επόμενη γενιά των εραστών, και στην επόμενη."| 

3 comments:

anagnostria said...

Πράγματι, ωραίο βιβλίο, χαίρομαι που συμφωνούμε.

maxforeigner said...

Καλησπέρα Κίκα... Μα στηρίζομαι στη γνώμη σου...Αν σου αρέσει ένα βιβλίο είναι σίγουρο πως θα μ αρέσει... Θυμάμαι μόνο που διεφώνησα για το ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΣΤΗ ΧΑΝΑ...Αλλά περισσότερο διαφωνούσα...συναισθηματικά! Δεν έχω "συγχωρήσει" τους Γερμανούς για ΟΛΑ όσα έχουν κάνει .....!

Ζήνα Λυσάνδρου said...

Τώρα διάβασα την ανάρτησή σου, Μάκη μου, και μου άρεσε πολύ ο τρόπος που το παρουσιάζεις. Φαίνεται η αγάπη σου γι' αυτό και η χαρά που ένιωσες, διαβάζοντάς το!