Η ΜΕΓΑΛΗ ΧΙΜΑΙΡΑ

      Η Μεγάλη ΧΙΜΑΙΡΑ του Μ. ΚΑΡΑΓΑΤΣΗ (Εκδόσεις ΕΣΤΙΑΣ), σελ. 439 που πρωτοεκδόθηκε ως Χίμαιρα το 1936, επανεκδόθηκε το 1953 ως Η μεγάλη Χίμαιρα. Η έκδοση που διάβασα και τελείωσα μόλις χθες, εκδόθηκε το Σεπτέμβριο του 2016 ! 

ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ.....ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ....Μια τέτοια γραφή κατά τη γνώμη μου μπορεί να χαρακτηριστεί ως λογοτεχνία (κι όχι η κάθε γραφή). Η δύναμη του λόγου του Καραγάτση συγκινεί. Με καταπληκτική τεχνική εισάγει τον αναγνώστη στην υπόθεση του έργου του και, όπως συμβαίνει  στις σπουδαίες συμφωνίες της κλασσικής μουσικής,  η περιγραφή, η εξιστόρηση και η εξέλιξη του μυθιστορήματος καθηλώνουν τον αναγνώστη, τον μαγεύουν, τον παρασύρουν σε μια εικονική ζωντανή παράσταση. Η δομή του κειμένου είναι τέτοια που σταδιακά ανεβάζουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Τονίζει με τέχνη τις διαφορές μεταξύ αντρών και γυναικών, Ελλήνων και ξένων.....Λεξικοπλάστης...΄Ακρως καταπληκτική η περιγραφή του ελληνικού φωτός, των χρωμάτων της ανατολής και της δύσης, της θάλασσας και του ουρανού, τα νησιά του Αιγαίου!

     Στην ιστορία μας έχουμε τέσσερις βασικούς χαρακτήρες που είναι : η Μαρίνα, ο Γιάννης, ο Μηνάς (αδελφός του Γιάννη) και η Άννα Ρεϊζη που είναι η μητέρα της οικογένειας. Η αριστοτεχνική περιγραφή των χαρακτήρων από τον συγγραφέα τους φέρνει κοντά μας, γίνονται δικοί μας.....

     Στο βιβλίο δεν βρίσκουμε κεφάλαια όπως στα περισσότερα μυθιστορήματα, αλλά βλέπουμε να είναι χωρισμένο σε τρεις ενότητες. Στη πρώτη ενότητα, έχουμε περιγραφή της ζωής της Μαρίνας, πριν γνωριστεί με τον Γιάννη, τα ψυχικά τραύματα της παιδικής ηλικίας της (η μητέρα της στο σπίτι τους, στη διπλανή κάμαρα εργαζόταν ως πόρνη), και προς το τέλος αυτής της ενότητας συναντιέται με τον Γιάννη, που είναι πλοίαρχος και ιδιοκτήτης εμπορικού πλοίου, τον οποίο παντρεύεται και εγκαθίσταται στη Σύρο.

      Στη δεύτερη ενότητα έχουμε τη περιγραφή του έγγαμου βίου, την απόκτηση παιδιού (της κόρης τους Άννας), τις δυσκολίες της συμβίωσης με τη πεθερά, που τη βλέπει πάντα σαν ξένη, την ιδιαίτερη συμπάθεια που είχε προς τον αδελφό του άντρα της (τον Μηνά) που θα μπορούσαμε να πούμε και υποσυνείδητη ερωτική έλξη και την οικονομική κατάσταση τους (πλούσια εφοπλιστική οικογένεια). Προς το τέλος όμως της ενότητας αυτής, η κατάσταση τους αναστρέφεται εντελώς λόγω ναυαγίου ενός από τα δύο καράβια της οικογένειας Ρεϊζη (βούλιαξε αύτανδρο).

     Στη τρίτη και τελευταία ενότητα έχουμε την κορύφωση του δράματος όπως ακριβώς στις αρχαίες τραγωδίες: μοναξιά, μελαγχολία, ερωτική πείνα, σοβαρή ασθένεια του κοριτσιού, μοιχεία (και αποκάλυψη της). Εδώ όμως δεν έχουμε τον από μηχανής Θεό, που πολλές φορές έδινε τη λύση....

Αποσπάσματα από το βιβλίο :

" Είναι Έλληνας. Γι αυτόν η οικογένεια είναι θεσμός ευτυχίας απροσπέλαστος. Πρέπει να το νιώσω κι εγώ αυτό, αν θέλω να γίνω Ελληνίδα" 

"Αρκεί να δεις ένα ηλιοβασίλεμα στη μέση του πελάγου, για να νιώσεις πολλά κρυφά,  μυστήρια αμέτρητα...'

"........Θα δεις ίσκιους φωτός να ξεκολλάν απ' τις φωτεινές επιφάνειες, να παίρνουν κινητική αυτονομία, και μετακινούμενοι προς τις σκοτεινές επιφάνειες να γίνονται σκοτάδι περιπλανώμενο στην αρχή, σμιγμένο με την άφωτην ύλη κι ασάλευτο στο τέλος. Θα αντικρίσεις τ' αερικά, τα τελώνια κι όλα τα τρισχαριτωμένα δαιμονικά που κάρπισαν στα σπλάχνα της ελληνικής γης, τα γονιμοποιημένα από το σπόρο της φαντασίας των λαών της. .........τούτο το υπερφυσικό δεν βγήκε από ζοφερές φαντασίες, για να γεμίσει με σκοτειδερά παραλάματα κάποιον άφωτο κόσμο, μα αναπήδησε από εγκεφάλους χαρούμενους κι ολόδροσες ψυχές, για να σκορπίσει την υπεράνθρωπη χάρη του σε μια γη τρισχαριτωμένη, σε μια θάλασσα ολοζώντανη, σ΄έναν αέρα παλλόμενο από διαφάνεια και σ΄έναν ουρανό που την ημέρα γλεντάει ξετσίπωτα τη χλιάδα του ζωοδότη ήλιου, που τη νύχτα κατεβάζει τα μύρια αστέρια ως τα δάκτυλα των αναγερμένων σου χεριών........"